ΚΑΙΡΟΣ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, Τόμος Ι «Η γνώση»
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Πολλές φορές αναρωτιέμαι τι είναι εκείνο που με γοητεύει στον καιρό κι ασχολούμαι μαζί του από μικρό παιδί. Είναι η δύναμή του να ομορφαίνει ή να καταστρέφει εκδηλώσεις της καθημερινής μας ζωής; Είναι ο καθοριστικός του ρόλος, που πολλές φορές άλλαξε την ιστορία της ανθρωπότητας; Ή μήπως είναι ο κυκλοθυμικός του χαρακτήρας, που προκαλεί να μάθεις τα μυστικά του; Όπως και να έχουν τα πράγματα, μετά σχεδόν τριάντα χρόνια ενασχόλησης με τη Μετεωρολογία, αποφάσισα να γράψω μια τριλογία για τον καιρό. Ο πρώτος τόμος φέρει τον τίτλο «η Γνώση», ο δεύτερος τόμος φέρει τον τίτλο «η Πρόγνωση» και ο τρίτος τόμος, που κάποτε ελπίζω να γραφτεί, θα τιτλοφορείται «ο Έλεγχος» και θα αναφέρεται στο πανάρχαιο όνειρο του ανθρώπου να ελέγξει τον καιρό και κατ’ επέκταση το κλίμα της γης.
Στον πρώτο τόμο, που κρατάτε στα χέρια σας, περιγράφονται τα αίτια που διαμορφώνουν τον καιρό στη γη και παρουσιάζονται τα επί μέρους στοιχεία τόσο του καιρού, όσο και του κλίματος τα οποία, όπου κρίθηκε απαραίτητο, εξειδικεύτηκαν για τη χώρα μας. Ειδικότερα:
Στο πρώτο κεφάλαιο δίνονται οι ορισμοί του καιρού και του κλίματος, παρουσιάζονται βασικές γνώσεις αναφορικά με τη σύσταση και τη δομή της ατμόσφαιρα και περιγράφονται αναλυτικά οι διαδικασίες θέρμανσης της γης και της ατμόσφαιράς της.
Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στη θερμοκρασία και την υγρασία του αέρα, καθώς και στους δείκτες δυσφορίας που χρησιμοποιούνται σήμερα σ’ όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Δίνονται πληροφορίες για τα προβλήματα που προκαλούν στον ανθρώπινο οργανισμό οι πολύ χαμηλές ή οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες και αναφέρονται τρόποι αντιμετώπισής τους.
Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφονται τα σύννεφα και όλες οι μορφές με τις οποίες το νερό πέφτει από αυτά στο έδαφος, δηλαδή η βροχή, το χιόνι, το χαλάζι, κ.λπ. Λύνονται πολλές απορίες αναφορικά με το ποιες θα πρέπει να είναι οι ειδικότερες συνθήκες στην ατμόσφαιρα, ώστε να παρατηρηθεί καθένα από τα παραπάνω φαινόμενα και δίνονται χάρτες με τη χωρική κατανομή τους στις διάφορες περιοχές της χώρας.
Το τέταρτο κεφάλαιο αναφέρεται στην ατμοσφαιρική πίεση και τον άνεμο. Δίνονται χρήσιμες πληροφορίες για τον τρόπο που μετράται η ατμοσφαιρική πίεση με τα βαρόμετρα, που πολλοί έχουμε στα σπίτια μας, καθώς και για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να χρησιμοποιούνται οι ενδείξεις των βαρομέτρων στην εκτίμηση των μεταβολών του καιρού. Οι ειδικότερες πληροφορίες για τους τοπικούς ανέμους, αλλά και για τους ανέμους μεγαλύτερης κλίμακας που επικρατούν στις ελληνικές θάλασσες, αποτελούν σημαντικό βοήθημα για αεραθλητές, ιστιοπλόους, ναυτικούς, ψαράδες κ.λπ.
Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα βαρομετρικά συστήματα και όλα τα «μυστικά» της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας, όχι μόνο κοντά στην επιφάνεια της γης, αλλά και στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Με τις γνώσεις αυτές μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε π.χ. γιατί τα βαρομετρικά χαμηλά μας έρχονται από τα δυτικά ή γιατί, σχεδόν πάντοτε, η χώρα μας έχει αντίθετο καιρό από τις χώρες της βορειοδυτικής Ευρώπης. Πέρα απ’ αυτό τα αναφερόμενα σ’ αυτό το κεφάλαιο βοηθούν στην πλήρη κατανόηση των χαρτών καιρού που παρουσιάζονται καθημερινά στην τηλεόραση και τις εφημερίδες και, γιατί όχι, δίνουν τη δυνατότητα σε κάθε έναν από μας να κάνει τις δικές του προγνώσεις, αξιοποιώντας τους μετεωρολογικούς χάρτες που παρουσιάζονται στις ιστοσελίδες του διαδικτύου.
Τέλος, στο έκτο και τελευταίο κεφάλαιο περιγράφονται αναλυτικά οι καταιγίδες και οι σίφωνες, που είναι τα βιαιότερα ατμοσφαιρικά φαινόμενα στη χώρα μας και δίνονται στοιχεία για τους τροπικούς κυκλώνες που συχνά προκαλούν πολύ μεγάλες καταστροφές σε άλλα μέρη του πλανήτη.
Οι γνώσεις που περιλαμβάνονται στον τόμο αυτό, είναι απαραίτητες για την κατανόηση των μεθόδων πρόγνωσης καιρού και κλίματος που αναπτύσσονται στο δεύτερο τόμο.
